Natuur op doktersrecept

In januari publiceerde Buitenstate ‘Groen moet, groen is goed’ waarin 5 wetenschappelijk aangetoonde gevolgen van verblijf in de natuur werden vermeld: Groen ontstresst en gaat depressie tegen; groen nodigt uit tot bewegen; groen bevordert de gezonde ontwikkeling van kinderen; groen vermindert angststoornissen en wonen in het groen zorgt voor minder huisartsbezoeken en langer leven. En toen was er nog niet eens sprake van corona.

Wetenschappelijke bewijzen stapelen op

Met de wetenschappelijke bewijzen van de heilzame werking van verblijven of wonen in de natuur kan je makkelijk een bibliotheek vullen. In Nederland is Jolanda Maas, senior onderzoeker bij de afdeling Klinische Psychologie van de Vrije Universiteit Amsterdam, één van de onderzoekers die zich al jarenlang bezig houdt met dit fenomeen. ‘Mensen met meer groen in hun woonomgeving voelen zich gezonder en komen minder vaak bij de huisarts met klachten als diabetes, depressie en coronaire hartziekten. In het rapport ‘Natuur, stress en cortisol’ tonen wetenschappers van Alterra in Wageningen aan dat groen het stresshormoon cortisol gevoelig verlaagt. Wie in de natuur vertoeft, komt stresssituaties sneller te boven. Het positieve effect van de natuur heeft ook de zorgsector ontdekt. Zo schrijven bewegingscoaches van het project ‘Bewegen Op Voorschrift’, ‘wandelen in de natuur’ voor aan hun patiënten.  En rondom (woon)zorgcentra wordt steeds meer plaats gemaakt voor de natuur. Bijenhotels, bloemenweides, hobbydieren, een boomgaard, nestkastjes, moestuinen, zelfpluktuinen enz.  Iedereen ervaart de natuur als positief. Of het nu gaat om dementerende bejaarden die genieten van kleur en geur of van  jongeren die liever buiten spelen dan binnen en daarbij en passant een kwart minder risico lopen op overgewicht. 

Wonen bij snelweg: Alzheimer en ziekte van Parkinson 

Onderzoekers van de Universiteit van British Columbia bestudeerden meer den 670.000 volwassenen die minder dan 50 meter van een drukke hoofdweg woonden of minder dan 160 meter van een belangrijke snelweg. Het bleek dat dit leidde tot een toename van 14% in niet-Alzheimer-gerelateerde dementie en de ziekte van Parkinson. Wonen in de buurt van groene ruimtes verlaagt het risico op diezelfde aandoeningen significant.

Bomen zuiveren de lucht

In de Victoriaanse tijd werden op doktersadvies in Londen grote parken aangelegd: bomen zuiverden de lucht waardoor er aantoonbaar minder ziekteverzuim was bij arbeiders.

Medisch advies: natuurbezoek

Uit een onderzoek van Kantar blijkt dat 76% van de Nederlanders vinden dat artsen natuurbezoek mogen voorschrijven als medisch advies. Ruim de helft van de ondervraagden zou eigenlijk ook zelf vaker de natuur in willen. Gemiddeld besteden Nederlanders 115 minuten per week in de natuur. In de leeftijdscategorie 18 tot 54 jaar blijft dat steken op een schrale 1 uur en 37 minuten. Diverse organisaties, waaronder Nature For Health (NFH), bepleiten al jaren een actief gebruik van natuur voor de gezondheid, ook in de zorg, zowel curatief als preventief. NFH verwelkomde het initiatief op de Shetlandeilanden in Schotland, waar artsen in voorkomende gevallen natuur voorschrijven. Daartoe is een “Nature Prescriptions_Calendar“ ontwikkeld. NFH heeft met partners een soortgelijk initiatief in ontwikkeling, gericht op inzet van natuur in delen van de eerstelijnszorg. Dit initiatief is er één van vele die in de gezondheidszorg moeten leiden tot (nog) meer aandacht voor natuur, zowel bij patiënten als zorgverleners zelf.

Zelf lucht- en bodemkwaliteit meten 

Hoe is het gesteld met de lucht- en bodemkwaliteit op uw Buitenstate? Dit kunt u op tal van manieren meten.

Luchtkwaliteit: voor stikstofdioxide, ozon en een deel van het fijnstof zijn sensoren en betaalbare meetapparaten beschikbaar. Bij fijnstof is het zo dat de kleinere deeltjes, met diameters onder 0.5 miljoenste meter (micrometer), niet worden geregistreerd. Voor roet zijn -voor zover bekend- alleen betaalbare sensoren en/of meetapparaten beschikbaar waarbij bijna dagelijks een filter moet worden vervangen. De keuze aan sensoren, en meetapparaten is groot en in prijs variëren ze van 10 tot 1.000 euro. Professionele apparatuur is ca. 10.000 euro. Goedkopere sensoren zijn meestal minder nauwkeurig. Het RIVM heeft een overzicht van sensoren (maar stelt zelf dat het niet compleet en up to date is).  

Op Luchtmeetnet.nl treft u een verzameling van ijkpunten verspreid over Nederland, op het platteland zijn minder ijkpunten.

De app Mijn Luchtkwaliteit laat de actuele luchtvervuiling zien in uw omgeving. De app geeft ook voorspellingen voor de komende 48 uur.

In de Atlas Leefomgeving kunt u op postcode zoeken naar de lokale luchtkwaliteit. Hiervoor zijn modelberekeningen gebruikt. Maar ook de actuele situatie is te vinden in deze atlas.

Bodemkwaliteit: het meten hiervan is vooralsnog een professioneel karwei dat u kunt laten uitvoeren door verschillende bedrijven. Wel is het eenvoudig om de PH (zuur) graad van de bodem te meten met een test die overal verkrijgbaar is. Dat geeft een eerste indicatie van de bodem(kwaliteit).

Voor meer informatie 

1. De website ‘Beter in het groen’ biedt een overzicht van ca. 1200 activiteiten in het groen, van wekelijkse wandelgroepen tot burn-out begeleiding
2. Nature for health

NFH stimuleert crossovers op het raakvlak van natuur en gezondheid. Van lokaal tot internationaal niveau.

          3. Op de site van het IVN zijn diverse factsheets o.a. voor zorgprofessionals geplaatst met ‘ge    zond in het groen’ cijfers.